خاطره بازی با تیتراژهای ماندگار- ۹۹؛
نوستالژی تلخ غریبانه را یادتان هست؟
به گزارش موزیک خوان، موسیقی تیتراژ پایانی فیلم غریبانه به کارگردانی احمد امینی، آهنگسازی فریبرز لاچینی و خوانندگی حمید غلامعلی از ماندگارترین تیتراژهای سینمایی است که در دهه هفتاد ارتباط خوبی با مخاطبان گرفت.
دریافت 6 MB
خبرگزاری مهر - گروه هنر- علیرضا سعیدی؛ کارکرد تیتراژ چیزی شبیه به جلد کتاب است که طراحش تلاش می کند با انتخاب عناصر، فرم ها و چینش ها با کمک گرافیک و موسیقی مخاطبان یک اثر را در جریان مبحث قرار دهد. شرایطی که گاهی بسیار نکته سنج، اندیشمندانه و حساب شده پیش روی مخاطبان قرار می گیرد و گاهی هم به قدری سردستانه و از روی ادای یک تکلیف الزامی ایجاد می شود که بیننده را از اساس از یک اثر تصویری دور می کند.
آنچه بهانه ای شد تا بار دیگر رجعتی به کلیدواژه «تیتراژ» داشته باشیم، مروری بر ماندگارترین و خاطره سازترین موسیقی های در ارتباط با برخی برنامه ها و آثار سینمایی و تلویزیونی است که برای خیلی از مخاطبان دربرگیرنده خاطرات تلخ و شیرینی است و رجوع باردیگر به آنها برای ما در هر شرایطی می تواند یک دنیا خاطره به همراه داشته باشد. خاطره بازی بعد از آغاز و انتشار در نوروز ۱۴۰۰ و استقبال مخاطبان از آن، ما را بر آن داشت در چارچوب یک خاطره بازی هفتگی در ایام جمعه هر هفته، روح و ذهن مان را به آن بسپاریم و از معبر آن به سال هایی که حال مان بهتر از این روزهای پردردسر بود، برویم.
«خاطره بازی با تیتراژهای ماندگار» عنوان سلسله گزارشی آرشیوی با همین رویکرد است که به صورت هفتگی می توانید در گروه هنر خبرگزاری مهر آنرا دنبال کنید.
در نود و نهمین شماره از این روایت رسانه ای به سراغ موسیقی تیتراژ یکی از محبوب ترین و پرمخاطب ترین فیلمهای عاشقانه دهه هفتاد سینمای ایران رفتیم که به واسطه قصه پردازی، حضور ۲ سوپراستار واقعی سینمای آن روزها و آهنگساز قدرتمندی که از او میتوان بعنوان یکی از پیشگامان عرصه آهنگسازی نام برد، توانست تبدیل به یکی از خاطره سازترین موسیقی تیتراژهایی شود که خواننده اش با گذشت بیشتر از ۲ دهه هنوز آنرا در اجراها و کنسرت هایش پیش روی مخاطبان قرار می دهد و حال و هوای ویژه ای از سینمای آن روزها را به مخاطبان منتقل می کند.
فیلم سینمایی «غریبانه» به نویسندگی و کارگردانی احمد امینی محصول سال ۱۳۷۶ سینمای ایران درحال و هوای یک ملودرام عاشقانه ساخته شده است که در روزگار اکران خود باآنکه داستانی تکراری و عاشقانه از سرنوشت ۲ مرد و زن عاشق پیشه را پیش روی مخاطبان قرار داد اما طبیعتاً به واسطه حضور ابوالفضل پورعرب و هدیه تهرانی بعنوان ۲ سوپراستار آن روزهای سینمای ایران و نوع داستان کاملا ایرانیزه شده ای که به تماشاگر آن سالهای سینما عرضه داد، توانست تبدیل به یکی از پرتماشاگرترین فیلمهای روزگار خود شود.
داستان این فیلم حول محور زندگی «بهرخ» و «بزرگ» می گذرد. بهرخ ثابتی که دکتر داروساز است، پس از اینکه آگاه می شود مادرش بیمار است، برای پیوستن به او که در خارج است، به فروش املاک موروثی خود می پردازد. در همین اثنا، اتومبیل گران قیمتی که برای فروش در نمایشگاهی به امانت گذارده، توسط بزرگ، پادوی نمایشگاه خسارت عمده ای می بیند. اما بزرگ پولی برای جبران خسارت بهرخ ندارد. ازاین رو ناچار می شود تا به خواسته ای عجیب تن بدهد. خواسته بهرخ ازدواج است. آن ۲ گرفتار عشق بی فرجامی می شوند که ابتدا هریک تلاش دارد از آن بگریزد. اما در این اثنا، بهرخ از راز تلخی آگاه می شود. بزرگ زمان زیادی به منظور زندگی ندارد و این راز، بهرخ را به بزرگ نزدیک تر می کند اما پایان این رابطه جور دیگری رقم خورده است.
ابوالفضل پورعرب، هدیه تهرانی، محمدرضا داودنژاد، نادیا دلدار گلچین، سیامک قدکچیان، آرین خلج، تورج زاهدی، بهزاد خداویسی و میترا حجار بازیگران درام عاشقانه ای بودند که به سبک و سیاق فیلمهای هندی عاشقانه آن روزها و سریال های ترکیه ای که اینروزها مشاهده می شود و البته مخاطبان خاص خویش را هم همچنان حفظ نموده، ساخته شد و توانست رگ خواب مخاطب سینمای ایران را به دست آورد و تبدیل به یکی از فیلمهای پرطرفدار آن روزگار شود.
احمد امینی بعنوان کارگردان این فیلم سینمایی کوشش کرد تا در این راه ضمن استفاده از ۲ بازیگری که همچنان ستاره های سینمای ایران هستند، داستان تکراری و نخ نما شده ای را به تماشاگرانی نمایش دهد که دوست دارند، مخاطب قصه ها و داستان های این چنین باشند. حلقه مفقوده ای که گویی چه در آن سال ها و چه در این سال ها نیاز مبرم سینمای ایران برای جلب قشر غیر تخصصی سینماست و می تواند با اندکی به روز رسانی و به کار گیری دیگر جلوه های بصری و سینمایی تبدیل به مسیری برای بازگشت مخاطب باشد.
گویی احمد امینی و هم دوره های وی که اتفاقاً سواد سینمایی هم داشتند، خوب می دانستند با تمام اما و اگرها و نقدهایی که از جانب منتقدان با آن مواجه می شوند، می توانند مخاطبان زیادی را به سمت سالن های خاطره انگیز آن روزهای سینمای ایران هدایت کنند. فیلم هایی که استفاده حساب شده از موسیقی و آهنگ و خواننده توانست نقش به سزایی هم در جلب مخاطب و هم در ماندگاری آن آثار در حافظه نوستالژیک مخاطبان سینمای ایران ایفا کند. شرایطی که وقتی با مرگ قهرمان عاشق پیشه فیلم ترکیب می شود، درست می شود همانی که خیلی از تماشاگران ایرانی می خواهند. یک چاشنی بسیار دلچسب از شرایط عاشقانه ای که هم گریه در می آورد، هم حس و حال عاشقانه ای را به عاشقان شکست خورده ای می دهد که گویی به چنین چارچوبی بشدت نیاز دارند.
اما یکی از مهم ترین ساختار و مولفه هایی که توانست در توفیق فیلم سینمایی «غریبانه» نقش بسیار مهمی را ایفا کند، طبیعتاً موسیقی متن و تیتراژ این فیلم بود که به واسطه حضور آهنگساز جریان ساز و مهمی چون فریبرز لاچینی که بدون شک یکی از شاخص ترین آهنگسازان کشورمان به حساب می آید، فضای متفاوتی را پیش روی مخاطبان قرار داد. مسیری که با حضور حمید غلامعلی خواننده آن سالهای موسیقی پاپ ایران که از یکی از مهم ترین ساختار و مولفه هایی که توانست در توفیق فیلم سینمایی «غریبانه» نقش بسیار مهمی را ایفا کند، طبیعتاً موسیقی متن و تیتراژ این فیلم بود که به واسطه حضور آهنگساز جریان ساز و مهمی چون فریبرز لاچینی فضای متفاوتی را پیش روی مخاطبان قرار داد او بعنوان یکی از پیشگامان موسیقی پاپ بعد از انقلاب هم یاد می شود جلوه متفاوتی پیدا کرد. کما این که تماشاگران آن سالهای سینمای ایران به یاد دارند، که موسیقی تیتراژ پایانی این فیلم ورد زبان مردمی شده بود که درحال و هوای هندی گونه فیلم، چنین موسیقی را برای ماندگاری طعم شیرین قصه می خواستند.
شیرینی و نوستالژی که همچنان دست اندرکاران تولید این تک آهنگ را به حفظ ماندگاری آن در ذهن مخاطبان واداشته است و آنها تلاش می کنند تا به واسطه چنین ملودی جذابی، شرایطی را برای اجرای مجدد آن در محافل و کنسرتهای موسیقی مختلف فراهم سازند. مسیری که چندی قبل در رونمایی آلبوم جدید حمید غلامعلی ابتدا به افتخار آتیلا پسیانی خوانده و به او تقدیم شد و بعد از آن هم در کنسرت ستارگان موسیقی پاپ توسط این خواننده پیش روی مخاطبان قرار گرفت.
حمید غلامعلی که با موسیقی تیتراژ سریال «زیرگنبد کبود» یا همان «آقای حکایتی»، خواننده یکی از مهم ترین و ماندگارترین ترانه های خاطره انگیز در ارتباط با موسیقی تیتراژها به واسطه ملودی بهرام دهقانیار بود، در فیلم سینمایی «غریبانه» هم باردیگر این اقبال را داشت تا بعنوان یکی از خوانندگان پیشگام آن دوران موسیقی پاپ کشورمان، سعادت همکاری با فریبرز لاچینی را داشته باشد که در کارنامه فعالیتهای خود انبوهی از ترانه ها و تیتراژهای ماندگار را به یادگار گذاشته است.
ترکیبی که باعث شد یک موسیقی تیتراژ شنیدنی و ماندگار از پس یک ملودرام عاشقانه سینمایی پیش روی مخاطبان قرار گیرد که باآنکه سراسر تلخی است اما سرشار از خاطره سازی است و به واسطه ترکیب لاچینی و غلامعلی حال و هوای جالب توجهی را برای مخاطبان فراهم ساخت.
موسیقی تیتراژی که در انتها فیلم «غریبانه»، آن هنگام که شخصیت بزرگ با بازی ابوالفضل پورعرب به واسطه بیماری دارفانی را وداع گفت یکی از گریه دارترین پایان بندی های سینمایی آن روزگار را رقم زد و تماشاگر را با چشمانی اشک بار به خروجی سالن سینما هدایت کرد. موسیقی که با آگاه «جدایی تلخه بی تو سخته رفتن…» یک پایان بندی به اصطلاح «زهرماری» بود. سربازهای دهه هفتاد می دانند که وقتی از پادگان مرخصی می گرفتند تا به تماشای این فیلم بنشینند، با چه داغ عجیب و غریبی مواجه می شدند. یک غم سنگین و البته خودخواسته که به علت حضور ۲ سوپراستار واقعی آن سالهای سینما، موسیقی تیتراژ پایانی را آن قدر برای آنها شنیدنی می کرد که در خیابان هم این آهنگ را زمزمه می کردند.
موسیقی که به واسطه اصول مشخصی که داشت، کوشش کرد پیونده دهنده هنر تخصصی و کاربردی موسیقی با جادوی سینما باشد. یک درهم تنیدگی زیبا که اساساً می تواند جزو شاخصه های اصلی ساخت موسیقی یک اثر سینمایی شود. موسیقی که با اتکا به شناخت خوب و آگاهانه فریبرز لاچینی از آن چه در موسیقی آموخته و همینطور ایرانیزه کردن ملودی که می بایست مؤلفه های دراماتیک یک اثر سینمایی عاشقانه را رعایت کند، تلاش کرد در آن روزگار حال و هوای متفاوتی را در موسیقی تیتراژهای سینمای تجربه کند و با به کارگیری صدای متفاوتی چون حمید غلامعلی که در آن سال ها جزو خوانندگان پرطرفدار موسیقی پاپ بود، جلوه ای متفاوت و نزدیک به استانداردی از ملودی در رابطه با چنین آثار سینمایی را تولید نماید.
مسیری که ورود و حضور در آن نیازمند استانداردهای شناخته شده ای است که اگر به درستی در راه طراحی و تولید قرار گیرد، می تواند تبدیل به پروژه ای ماندگار در ذهن تاریخی مخاطبانی باشد که این سال ها در آماج حملات رسانه های دیداری و شنیداری بوده و موسیقی و تصویر در زندگی آنها نقش مهمی ایفا می کنند. شرایطی که فریبرز لاچینی در اواسط دهه هفتاد با موسیقی متن و تیتراژ فیلم سینمایی «غریبانه» آنرا تجربه نمود و با اتکا به علم و آگاهی که از موسیقی داشت، عاشقانه ای آبرومند را برای مخاطبان سینما به ارمغان آورد که همچنان ماندگار و فراموش نشدنی است.
حمید غلامعلی چندی قبل بود که در یک گفتگوی رسانه ای در رابطه با راز ماندگاری چنین ترانه ها و موسیقی هایی اظهار داشته بود: آثاری که ماندگار می شوند، اصول مشخصی دارند. این آثار با انگیزه شنیده شدن مقطعی ساخته نمی شده اند. روی شعر، ترانه، تنظیم و همه اینها فکر می شده و واقعاً برای ساخت یک اثر احساس به خرج می دادند. مسئله مقطعی و گذرا بودن آثار، مختص کارهای سفارشی است؛ کاری که می خواهند یک شبه تولید شود. زمانیکه شاعر می خواهد شعر یا ترانه ای بگوید باید به حس درونی لازم برسد و این طور نیست که از قبل برنامه ریزی کند و بگوید که امشب می خواهم شعر بگویم. باید در یک لحظه خاص، حسی ایجاد شود و ترانه ای بگوید. در این صورت است که امکان ماندگاری آن ترانه فراهم می شود.
وی اضافه کرد: ترانه هایی که یک شبه معروف می شوند، همان کارهایی هستند که یک شبه تولید می شوند. کاری سفارش داده می شود و بعضاً هم با هزینه بالا تولید می شود. این آثار برای افرادی است که با اسم و رسم شان فقط به دنبال بازار، مارکت و شرایطی برای شنیده شدن مقطعی کار هستند، آنها کار را به این شکل و همراه با جذابیت های ظاهری، تولید می کنند ولی وقتی مفهوم و ساختار این کارها را بررسی کنید، متوجه می شوید که هیچ گونه شرایطی برای ماندگار شدن ندارند و تنها به استفاده از ریتم و صداهای خاصی که در آن مقطع زمانی طرفدار پیدا کرده، بسنده کرده اند. این کار سبب می شود اثر در همان مقطع شنیده شود و پس از ظهور آثار جدید، کنار گذاشته شود؛ چون ساختار کامل و درستی ندارد.
به هرترتیب موسیقی متن و تیتراژ فیلم سینمایی «غریبانه» یکی از معروف ترین و خاطره انگیز ترین موسیقی تیتراژهای در ارتباط با فیلمهای سینمایی دهه هفتاد سینمای ایران است که در نوع خود تجربه جدیدی برای آهنگسازی آثار سینمایی به حساب می آمد. تجربه ای که گرچه اطلاعات و جزئیات دقیق و کاملی از آن در دسترس نیست اما به نظر می آید، می تواند در چارچوب پروژه هایی در ارتباط با تاریخ شفاهی فرهنگ و هنر کشورمان، دستاوردهای مطلوبی را برای آینده مؤثر فعالیتهای موسیقایی به همراه داشته باشد.
برای دانلود تیزری از فیلم سینمایی غریبانه اینجا را کلیک کنید.
منبع: musicreader.ir
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب