نخستین یادبود استاد دهلوی، بر خط انجام شد
موزیك خوان: آیین یاد بود زنده یاد حسین دهلوی در فضای مجازی با حضور این چند از هنرمندان صاحب نام امروز و شاگردان روز گذشته وی، اجرا شد.
مراسم بزرگداشت زنده یاد حسین دهلوی (موسیقی دان و آهنگساز) شامگاه گذشته جمعه، (هفتم آذر) راس ساعت ۲۱: ۰۰ با حضور سوسن اصلانی و هومن دهلوی، حسین علیزاده، احمد پژمان، علی رهبری و کامبیز روشن روان به صورت برخط اجرا شد.
در ابتدای مراسم بزرگداشت دهلوی که از صفحه اینستاگرامی کمانچه آنلاین پخش گردید و شهرام صارمی و مسعود توکلی اجرای آنرا به عهده داشتند، علی رهبری (موسیقی دان و رهبر بین المللی ارکستر) درباره حسین دهلوی صحبت کرد.
علی رهبری گفت: خوشحالم که با دوستان دهلوی دوست، روبرو هستم و خوشحالم که در این موقعیت از مردی حرف می زنیم که جایش در ایران خالی است.
استاد دهلوی فقط برایم معلم نبود، بلکه همه چیز بود. وقتی او رئیس هنرستان شد، من آلوده به صورتی از موسیقی بودم که در زبان عامیانه به آن خالتوری می گویند و البته پول خوبی درمی آوردم.
این رهبر بین المللی ارکستر اظهار داشت: دهلوی اوایل ریاستش در هنرستان مرا خواست و گفت تو کارهای بهتری می توانی بکنی و از آنجا بود که گفتند پایور نیاز دارند کسی برای ارکسترشان، برای نت نویسی کمک نماید و سپس مرا با او آشنا کرد و من هم مرتب نت ها را می نوشتم حضورم تا به آنجا بود که حتی در کارهای ارکستر هم به پایور کمک می کردم.
رهبری اضافه کرد: آقای دهلوی مرا استثنا می دانستند و برای همین می گویم فقط معلمم نبود و خانم اصلانی همسرش که خود از موسیقیدانان معاصر هستند شاهد تمام این حرف ها هستند. ایشان از علاقه من برای نوشتن برای موسیقی مطلع بود. حسین علیزاده و اشخاص دیگر سه سال از ما پایین تر بودند و من می نوشتم آنها اجرا می کردند.
جمله سرنوشت ساز دهلوی
وی اضافه کرد: با وجود استاد دهلوی و حرف هایش، روند کاری من به آهنگسازی تغییر نمود و خیلی زود آغاز به نوشتن کردم. دهلوی در یکی از کنسرتهای هنرستان چیزی اظهار داشت که سرنوشت مرا عوض کرد. وی گفت رهبری آینده درخشانی دارد. این موجب شد به خودیم بگویم تو باید کسی شوی و برای این اتفاق تلاش کردم.
استاد دهلوی بعدها مرا به نمایندگی از هنرستان بعنوان تنها آهنگساز به خارج از کشور فرستادند. زمانی که ایران نبودم تمام مدت با من تماس داشتند. ایشان برای من مثل یک پدر بود، اما پدر مسئول. هر وقت از دهلوی صحبت می کنم ناراحت می شوم؛ برای اینکه قدرش را ندانستند. دهلوی اهل مافیا و پارتی بازی و چاپلوسی نبود. اهل کارهای نادرست نبود. وقتی پانزده سال پیش آمدم دیدم چقدر به ایشان بی توجهی می شود و عده ای حقه باز همه چیز را دستشان گرفته بودند و با سرنوشت بقیه بازی می کردند. اگر سوءنیت هم داشتند سطحشان پایین بود.
او افزود: با آنکه سی سال با کسی تماس نداشتم با ایشان تماس داشتم. بیست سال پیش ناراحت بود. رئیس جمهور وقت به او قول داده بود کمک نماید تا اپرای «مانی و مانا» روی صحنه برود و به وعده اش عمل نکرده بود. وقتی ناراحتی دهلوی را دیدم از پسرش خواستم تا پدرش را برای ضبط این اثر به وین بیاورد و استاد دهلوی نزد من آمدند و اثر مذکور را با فیلارمونیک اسلاوکی ضبط کردیم.
رهبری اظهار داشت: خیلی ها دهلوی را نفهمیدند. اگر شاگردان هنرستانی های اش، بعد از او مسئولیت می گرفتند، احتمال اینکه سبک او ادامه پیدا کند وجود داشت. اما پس از سی سال، عده ای آمده اند و جای دهلوی را گرفته اند درحالی که هنرستانی هم نبودند.
دهلوی تلفیق شعر و موسیقی را جدی می گرفت
وی درباره خاصیت های هنری حسین دهلوی اظهار داشت: یکی از قدم های بزرگی که او برداشت، قضیه جدی گرفتن تلفیق شعر و موسیقی است. در ارکستر صبا در شعر و موسیقی وزنه ای ایجاد کرد. البته کارهای دیگری هم کرده اما آنچه او را با دیگران متفاوت می کند، تلفیق شعر و موسیقی است و نظم. دهلوی موسیقی سنتی و غربی را تلفیق کرد. در صورتیکه تا قبل از آن برای موسیقی سنتی ارزشی قائل نمی شدند و هنرمندان را مطرب می پنداشتند، اما دهلوی این نگاه را تغییر داد. دوران استاد دهلوی دوران درخشانی بود و درخشانی آن به خاطر درست بودن و نظم داشتن ایشان بود.
رهبری افزود: دولت باید جنبه های مختلف موسیقی را از اهل فن بپرسد و متاسفانه عده ای این گلوگاه مهم ارتباطی با دولت را بسته اند تا منافع شخصی خودرا حفظ کنند. بسیاری مشکلات موسیقی را خود اهالی موسیقی با دادن اطلاعات غلط به دولت به وجود آورده اند و نباید دولت را مقصر دانست.
در ادامه ویدئوی صحبت های سوسن اصلانی درباره دهلوی پخش گردید.
اجرای دونوازی با ارکستر هدیه دهلوی به همسرش بود
سوسن اصلانی (همسر زنده یاد حسین دهلوی) نیز اظهار داشت: دهلوی شخصیت خاص خودرا داشت و به نظرم انسان والایی بود. هم در اخلاق و هم در هنر و مدیریتش. من از او درس های بسیار گرفتم. من از شروع هنرستان و بعد از آن از وجود دهلوی بسیار بهره بردم. او همیشه به من کمک کرد و موجب شد بعدها کارم را گسترش دهم. من نزد استادان پایور وکریمی، ساز و ردیف های آوازی را یاد گرفتم و او همیشه دراین زمینه کمک می کرد.
اصلانی اظهار داشت: دهلوی در کار تدریس و مدیریت جدی بود و ده سال مدیریتش در هنرستان را بهترین دوره هنرستان می دانند و ثمره آنرا در بین هنرمندان می بینیم. در منزل مهربان و خیر بود و چون کارش هنرش بود بیشتر زمانش صرف این مساله بود.
حسادت در وجود دهلوی جایی نداشت
احمد پژمان در ابتدای صحبت هایش درباره دوستی دیرینه اش با حسین دهلوی اظهار داشت: شب افتتاح تلویزیون در ارکستر برنامه من هم حضور داشتم و ویلون دوم می زدم. نخستین قطعه اثر سبکبال بود که یکی از بهترین آثار دهلوی است.
زمانی که نخستین اپرا را نوشتم دهلوی بسیار پسندید چون اثرم خیلی ایرانی بود و مانند آثار خودش بود. ایشان قبل از این اتفاق هم مشوقم بودند. نخستین اثری که نوشتم را به او نگفته بودم که مشغول انجام این کارم. من بدون اجازه او آهنگ نوشتم و او بعدها دید. نام آن اثر نغمه روستایی بود که دهلوی چندین سال بعد آنرا برای کر تنظیم کرد و روی آن شعر گذاشت. قطعه ای دیگر نوشتم که بازهم آقای دهلوی مرا تشویق کرد. ما برای پول نمی نوشتتم، اما ایشان به ما بابت آثار دستمزد می داد؛ برای اینکه نظرش این بود که ارکستر خوراک می خواهد. ایشان حسادت در وجودش نبود و همه را تشویق می کرد.
وی اظهار داشت: زنده یاد دهلوی در آهنگسازی از موسیقی اصیل ایرانی بهره بسیار می برد و فقط از تکنیک های غربی استفاده می کرد و این یکی از خاصیت های وی بود. ایشان قطعه ای برای تنبک نوشت که اتفاق مهمی بود. قطعه ای هم با زنده یاد حسین تهرانی کار کردند که اثر بسیار عالی و زیبایی بود که شاگردان هنرستان نیز در اجرا حضور داشتند.
روح دهلوی در هنرستان موسیقی جاری است
در ادامه پیام تصویری حسین علیزاده پخش گردید. وی اظهار داشت: درباره دهلوی باید کتاب ها نوشته شود. نه فقط در رابطه با شخص ایشان. بلکه تاثیر وی در شکوفایی هنرستان در دوران او.
سال اول هنرستان بودم تمام اساتید، حتی استادان درس های دیگر، زمانی که اسم خالقی می آمد بغض می کردند و نگرانی مدیریت هنرستان بعد از او وجود داشت. حسین دهلوی در زمان مدیریتش بر هنرستان در دوران اوج و شکوفایی هنری خود بود و باید به کارهای خودشان می رسید، اما با حضور موثرش در هنرستان، کارهای آنرا پربارتر کرد. افتخارم این است در گزینش هنرستان ایشان از من امتحان گرفت.
علیزاده اظهار داشت: دهلوی را با جذبه می دیدم. او ظاهرا انسان مهربانی نبود، اما اگر به مشکل می خوردیم، می دیدیم مهری پدرانه دارد. می توان دوران مختلف هنرستان را بررسی کرد. آن هایی که هنرستان را اداره می کردند چه شخصیت هایی داشتند؟ واقعیت این است که فردی که در هنر تحصیل می کند باید هنرمند بار بیاید نه تکنیسین. استاد دهلوی اینطور بود و بنا بر این روی رفت و آمد بچه ها هم حساس بود. ایشان مدیر خوبی بود و استادان خوبی را به کار گرفته بود.
جا دارد از دو استاد پورتراب و موسیقی دان بزرگ استاد فرهاد فخرالدینی یاد کنم که دهلوی را یاری می کردند و بجز خصوصیات هنری، در مدیریت مانند دهلوی وسواس داشتند. دهلوی آنها را خوب انتخاب نموده بود. هنرمندی که کار مدیریتی می کند، باید توانایی را در خودش ببیند و از نظر هنری به خودش تخفیف ندهد. ایشان آثار با ارزشی را زمانی که در هنرستان بودند خلق کردند. جا پای کسی نمی گذاشتند. الگوی ایشان استاد صباست، اما خودشان هم بی نظیر بودند. زمانیکه به هنرستان می رفتیم می دیدم او زودتر به هنرستان رفته است.
وی افزود: استاد دهلوی، ارکستر را بسیار منظم مدیریت می کرد. او راه های نرفته را تجربه کرده بود و اگر روند کاری او را ببیند متوجه این مساله خواهید شد. از آثار ایشان جوهره ایرانی بسیار قوی داشته است.
دهلوی برای من زنده است
علیزاده در آخر اظهار داشت: ایشان در زمینه تدریس نیز بسیار موفق بود. او برای هنرستان غنیمتی بود و امیدوارم هنرستان بازهم به آن روزها برسد و روح دهلوی در هنرستان موسیقی جاری خواهد بود. برای دهلوی درود کافی نیست او عشق را به ما یاد داد. زمانی که می گویم دهلوی قلبمان می لرزد. هر زمان اسمش در ذهنم تداعی می شود احساس می کنم باید منظم باشم و به خصوصیات یک هنرمند نزدیکتر شوم.
در ادامه برنامه فایل ویدئویی صحبت های کامبیز روشن روان (موسیقی دان و آهنگساز) درباره دهلوی پخش گردید.
دهلوی هنرستان موسیقی ملی را دگرگون کرد
روشن روان اظهار داشت: زنده یاد دهلوی را از اوائل دهه چهل می شناسم. وی در انتخاب معلمان هنرستان و وضعیت هنرجویان بسیار وسواس بود. او را مدیری مدبر می شناسم که در تدریس و کارهای مدیریتی سختگیر می بینم، اما در کنار سختگیری او را یکی از بزرگان موسیقی می دانم. برای اینکه همزمان با مدیریت هنرستان ارکستر صبا را رهبری می کردند. ایشان یکی از تاثیرگذاران معاصر هستند.
در هنرستان موسیقی ملی ده سال مدیر بودند و طی آن مدت هنرستان دگرگون شد. محصلان آن زمان جزو بزرگان موسیقی هستند. آثار ایشان به لحاظ ساختار موسیقی ایرانی ساختار نوینی دارند که از منظر تاریخی می تواند ادامه منطقی آثار خالقی باشد درحالیکه شاگرد او نبوده است. دهلوی مسیری را طی کرد که روندی نوینی در موسیقی معاصر ایران است.
نظم و سخت کوشی میراث پدر به فرزند
در اختتام برنامه هومن دهلوی (فرزند زنده یاد حسین دهلوی) ضمن تشکر از هنرمندان حاضر در برنامه دقایقی درباره پدرش صحبت کرد و گفت پدرم برای من و خواهرانم هم پدری مهربان بود و هم معلمی دلسوز و من آنچه را به عنوان یک موسیقیدان از پدرم آموختم را در تمام زندگی خود جاری ساختم پدرم، نظم و دقت را در زندگی شخصی و هنری چنان در من نهادینه کرد که نظم و دقت را بزرگترین میراث وی در زندگی خود می دانم.
دهلوی یکی از نوآوران موسیقی ایرانی است. او به سال ۱۳۰۶ در تهران به دنیا آمد و موسیقی را پنج سالگی نزد پدرش معزالدین دهلوی که از شاگردان علی اکبر شهنازی بود، شروع کرد. زنده یاد دهلوی به تشویق مادرش در ۹ سالگی فراگیری ساز ویلون را شروع کرد و در ادامه از محضر ابوالحسن صبا بهره برد و در هنرستان عالی موسیقی نزد حسین ناصحی و هایمو تویبر آهنگسازی آموخت.
دهلوی طی سالهای فعالیتش علاوه بر ساخت و تنظیم آثار گوناگون و رهبری ارکستر، آثاری را در زمینه موسیقی به رشته تحریر درآورده است. یکی از مهمترین آثار او؛ کتاب پیوند شعر و موسیقی آوازی حاصل بیش از ۴۰ سال تجربه وی در تلفیق موسیقی با شعر است. آخرین کوشش دهلوی در زمینه کارهای جمعی موسیقی ملی، پایه گذاری ارکستر مضرابی است که با همکاری ۶۶ نفر از نوازندگان سازهای مضرابی ایرانی تشکیل شده و در سال ۱۳۷۲ روی صحنه رفته است.
باله بیژن و منیژه و سبکبال از مشهورترین آثار زنده یاد حسین دهلوی هستند. وی در ۲۳ مهرماه سال ۱۳۹۸ بعد از چند سال مبتلاشدن به آلزایمر و بیماری تنفسی در سن ۹۲ سالگی دارفانی را وداع گفت.
منبع: موزیك خوان
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب