مراسم آیینی زار گونه ای از موسیقی درمانی است
به گزارش موزیك خوان عضو هیأت علمی گروه پژوهشی هنرهای سنتی پژوهشگاه میراث فرهنگی، موسیقی زار را نوعی موسیقیدرمانی كه در حاشیه جنوب كشور به شكل فعالی دنبال می شود، عنوان نمود و اظهار داشت: در بعضی نقاط جهان موسیقیدرمانی بهعنوان یك روش مؤثر برای درمان بیماریهای روحی مطرح است.
«موسیقی و مراسم آیینی زار » در مقام گونهای از موسیقی درمانی است، این مراسم زار را باید بهعنوان یک مراسم سنتی باستانی و یک نوع روش تخلیه فشارها و بیماریهای روحی شمارده شود؛ هرچند شاید از منظری این مراسم کهن افیون مردم ضعیف و سادهاندیش نیز معرفی شود.
طلایه رویایی عضو هیأت علمی گروه پژوهشی هنر های سنتی پژوهشگاه و مجری طرح بررسی موسیقی و مراسم آیینی زار، با بیان این خبر اظهار داشت: حاشیه‌ی خلیج فارس دارای تنوع موسیقایی بسیار گستردهای بوده که در بیشتر موارد در ارتباطی تنگاتنگ با مراسم آیینی آن شکل گرفته و رواج پیدا کرده است.
او اضافه کرد: این پژوهش با در نظر داشتن نقش آیین و موسیقی آیینی بر زندگی و باورهای مردم سواحل جنوب، به مراسم زار می پردازد که موسیقی و آیینهای ویژهاش به آن خصلتی جادویی می بخشد، بطوریکه انتظار درمانگری و شفابخشی ازآْن میرود و در حقیقت به گونه های موسیقی درمانی تبدیل میشود.
این پژوهشگر اشاره کرد: باتوجه به دورشدن علوم انسانی از باورها و سنتها به بهانه‌ی خرافی و غیر عقلانی بودن، خطر از بین رفتن آیین هایی از این دست با تمامی جنبه های مثبت و منفیاش وجود دارد، بنا بر این یکی از اهداف گروه پژوهشی هنرهای سنتی پژوهش پیرامون اینگونه سنن و آیینها در جهت معرفی دقیقتر و مطالعه‌ی عمیقترآنها است.
رویایی گفت: در فرض این پژوهش مراسم زار، آیینی با هدف خارج کردن بادها و هواهایی که در حقیقت روان پریشی هایی اند که بر اثر زندگی سخت و پرمرارت، اهالی جنوب و وابستگی این زندگی به طبیعت عجیب متلون دریا، دچارش می شوند است. مراسم زار جدا از جزئیات آیینی مبتنی بر انواع موسیقی کوبه ای و نوعی حرکات موزون متناسب با آنست که می تواند آنرا به مثابه گونه های موسیقی درمانی در نظر گرفت.
عضو هیأت علمی گروه هنر های سنتی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری گفت: از نظر مردم بومی جنوب بادها قدرت هایی اند، که دنیای درون خاک و برون خاک همه در اختیار آنها است و تمام موجودات خیالی و همه‌ی آنهایی که به چشم نمیآیند، پری ها دیوها، ارواح نیک و بد، همه باد یا خیال یا هوا هستند و آدم ها اسیر و شکار بادهایی اند که خوب یا بادهایی که بد هستند.
وی اشاره کرد: سواحل و جزیره ها مسکن این بادهاست بیشترشان از آفریقا و هند و عده ای دیگر از عربستان و جزایر می آیند و هر کسی گرفتار این بادها شود باد او را مرکب خود ساخته است.
او با اعلان اینکه اغلب سیاهان و جاشوان و فقرا گرفتار زار میشوند مبتلاشدن به یکی از زارها با علایم بهخصوصی شروع میشود اشاره کرد: مثلاً باد «متوری» با حمله قلبی، «دینگ مارو» با سر درد و چشم درد، «بو مریم» با کمر درد و «دای کتو» با بیحرکتی و در خود فرورفتگی (اُتیسم) طبیب قادر به معالجه‌ی این ناراحتیها نیست و تنها بابا یا مامای زار که همیشه سیاه هستند میتوانند مبتلایان را علاج کنند.
شخص مبتلا را "مرکب" یا "فرس" میگویند و بابا یا ماما کسی است که ابتدا خودش مرکب چندین زار و چندین باد مختلف بوده و در اثر مرور زمان و ممارست و قدرتی که به دست آورده، توانسته بر باد مسلط و سوار شود.
او موسیقی زار را موسیقی ای با تم آفریقایی دانست و اضافه کرد: سازهای مراسم زار هم زمان با ورود سیاهپوستان آفریقایی، به جزیره‌ی خارک آورده و برای هر زار مجلسی بهخصوص و دهلهای خاصی لازم است.
این پژوهشگر با اشاره به اینکه جنوب و سواحل دریاهای جنوب، شکارگاه مساعدی برای جنون، پریشانیها و آشفتگیهای روانی است، اظهار داشت: در افتادن با دریا و ترس از گرسنگی و بیآبی و آن همه بیماری و مرگ و میر، خستگی کار و زندگی یک نواخت ساحلنشینان را گرفتار آن چنان خمودگی کرده که همه با هم و دور از هم، با خویشتن مشغولاند و برای رهایی از این وضع، جمع شدن دور هم و پناه بردن به جمع و محبت دیدن را تنها راه چاره دیدهاند و چنین بوده که آداب و مراسم زار و«اهل هوا»، آن چنان سریع بین مردم آن حواشی نفوذ کرده است.
این پژوهشگر گفت: مراسم زار را باید بهعنوان یک مراسم سنتی باستانی و در نهایت بهعنوان یک نوع روش تخلیه‌ی فشارها و بیماریهای روحی پاس داشت، هرچند شاید از منظری این مراسم کهن افیون مردم ضعیف و سادهاندیش باشد که بجای ریشهیابی مشکلات شان دست به دامان خرافات شده اند.
او اشاره کرد: اما نگاه این پژوهش به این مراسم نه از چنین منظری بلکه بررسی آیینی است که باوجود درست یا غلط بودن، کارکردی شبیه به موسیقی درمانی دارد
منبع: musicreader.ir
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب